شاید شما نیز جزو افرادی باشید که از باز شدن ناگهانی درهای هواپیما یا کنده شدن تکهای از هواپیما در حین پرواز وحشت داشته باشید.
اما سوالی که در اینجا پیش میآید این است:
در هنگام وقوع حوادثی از این قبیل چه اتفاقی میافتد؟
این یکی از کابوسهای شبانهی یک مسافر هواپیمای ترسو است. یک مسافران مغرور ناگهان احساس کند که به خروجی اضطراری نیاز دارد و ناگهان با ضربهای محکم در هواپیما را باز کرده همه را به بیرون پرتاب کند!
این کابوس در یکی از پروازهای سیدنی به آوالون یکی از مسافران ناگهان به طرف در یورش برده و قصد باز کردن آن را داشته است. خدمهی پرواز مانع او شدهاند و این خانم بلافاصله پس از فرود دستگیر شده است.
اما ترس ما چه میشود؟
اگر آن مسافر موفق به باز کردن در میشد چه اتفاقی برای هواپیما میفتاد؟
اگر در در آن ارتفاع و تحت فشار هوا باز میشد، کابین هواپیما تحت فشار قرار میگیرد و آشفتگی به وجود میآمد.
در سال ۲۰۰۵، ۱۲۱ مسافر (همهی مسافران و خدمه) به دلیل تحت فشار قرار گرفتن تدریجی کابین جان خود را از دست دادند. این مرگبارترین سانحهی هوایی یونان بود. کمبود اکسیژن در ارتفاع ۳۰۰۰۰ پایی همهی خدمه را ناتوان ساخت و هواپیما آنقدر به راه خود ادامه داد (با استفاده از خلبان خودکار) که تا قبل از رسیدن به زمین و فرود همهی سوخت آن به اتمام رسید.
در چنین شرایطی ماسکهای اکسیژن که تا لحظهی آخر نیز اکسیژن دارند باید برای مقابله با کمبود اکسیژن از سقف به پایین بیافتند. در اتاقک خلبان، خدمه ماسکهای خود را میزنند و به سرعت ارتفاع را کم کرده و هواپیما را به ارتفاعی امن یعنی ۱۰۰۰۰ پایی میرسانند.
ما کاهش فشار ناگهانی که با کنده شدن یکی از درهای هواپیما همراه است، اتفاقی دیگر است. هرکس که در نزدیکی در خروجی نشسته باشد به آسمان پرتاب میشود، دمای هوای کابین هواپیما به سرعت و تا مرز یخ زدگی کاهش پیدا کرده و حتی ممکن است هواپیما تکه تکه شود.
در سال ۱۹۸۸ یک بوئینگ ۷۳۷ با ۹۰ مسافر که از هونولولو بلند شده بود، در ارتفاع ۲۴۰۰۰ پایی دچار سانحه شد و قسمت بزرگی از سقف آن کنده شد. یکی از مهماندارهای این هواپیما به بیرون پرتاب شد. این خانم ۵۷ ساله روی صندلی خود ننشسته بود و کمربند نداشت. خوشبختانه بقیهی مسافران کمربند خود را بسته بودند و خلبان نیز به سرعت و تا ۱۳ دقیقهی بعد هواپیما را فرود آورد و کس دیگری آسیب ندید.
این نکته را باید در نظر داشته باشیم که مثالهای بسیاری از این دست اتفاقها وجود دارند و اینطور به نظر میرسد که پایان ندارند.
خوشبختانه با اینکه کاهش ناگهانی فشار هوا خطرناک است، کم اتفاق میافتد چرا که مسافران به یک دلیل از استشمام هوای تازه محروم میمانند!
و آن باز نشدنی بودن در هواپیما هنگام پرواز است. خلبان پاتریک اسمیت اینگونه توضیح میدهد: فشار داخل کابین هواپیما اجازهی باز شدن در را هنگام پرواز نمیدهد. در خروجی اکثر هواپیماها از داخل باز میشود. تعدادی هم بالا رفته و روی سقف جمع میشوند و تعداد کمی از بیرون باز میشوند. اما همهی آنها در ابتدا به داخل کشیده میشوند. به همین دلیل امکان باز شده آنها در طول پرواز وجود ندارد.
در یک ارتفاع معمول، بالغبر ۸ پوند بر هر فوت مربع از بدنهی هواپیما فشار وارد میآید. این یعنی بیش از ۱۱۰۰ پوند بر هر فوت مربع از در هواپیما فشار است. بنابراین حتی "چاک نوریس" قهرمان فیلمهای آمریکایی نیز قادر به باز کردن در هواپیما هنگام پرواز نیست.
اما در ارتفاعهای پایین و هنگامیکه فشار بدنه کاهش مییابد چگونه است؟
فشار ناچیز ۲ پوند بر هر اینچ مربع هنوز هم به اندازهای زیاد است که کسی قادر به جابهجایی آن نباشد. درها به وسیلهی ضامنهای الکتریکی و مکانیکی چفت شدهاند. شما برای باز کردن آن به جک هیدرولیکی نیاز دارید و حفاظت فرودگاه اجازهی حمل چنین چیزی را به شما نخواهد داد.
اما دست کم یک بار چنین اتفاقی افتاده است و یک مسافر در هواپیما را در حین پرواز باز کرده است. در سال ۱۹۷۱ فردی به نام "دن کوپر" هواپیمای بوئینگ ۷۲۷ را دزدید و پس از گرفتن دپیست هزار دلار به عنوان خون بهای مسافران با چتر نجات از در خروجی هواپیما به پایین پرید. پس از آن دیگر کسی او را ندید. اگرچه او خلبان را مجبور کرده بود که ارتفاع هواپیما را کم کند. یک سال بعد شرکت "کوپر ون" نوعی در برای هواپیما طراحی کرد که هنگام بالا بودن ارابهی فرود، در هواپیما کاملاً قفل و بسته بماند.